پیچ آلن مغزی نوعی از پیچ های صنعتی می باشد که از بیرون شبیه به یک پیچ تمام رزوه دیده می شود که بدون گل تولید می شود و شباهت هایی به استاد بولت ها دارد. با این تفاوت که استاد بولت ها نه تنها از نظر گرید و نوع دنده با پیچ آلن مغزی متفاوت هستند بلکه اتصال آنها با مهره در دو طرف صورت می پذیرد و فاقد حفره های سطحی هستند. پیچ آلن مغزی بدون بکارگیری مهره اتصال پیدا می کند و در داخل سطح کار قرار می گیرد. در واقع برای اتصال دو قطعه که اغلب از جنس فلزی هستند و با ایجاد سوراخ های سطحی رزوه دار پیچ آلن مغزی از داخل سوراخ یکی از قطعات عبور کرده و در داخل سوراخ و حفره قطعه دیگر وارد شده و به شکل یک Joint برای هر دو قطعه عمل می کند.
پیچ آلن مغزی که در زبان انگلیسی تحت نام Socket set screw شناخته می شود اغلب برای جایگذاری یک قطعه در موقعیتی خاص مورد استفاده قرار می گیرد. در واقع کاربری این دسته از پیچ های صنعتی برای جلوگیری از لق زدن یک قطعه نسبت به قطعه دیگر می باشد. پیچ آلن مغزی در سایز های بسیار کوچک از M1.4 میلیمتر الی M24 میلیمتر تولید می شود و در گرید های آهنی، فولادی و استیل مورد استفاده قرار می گیرد.
پیچ های آلنی در سه شکل مختلف بصورت سر تخت، سر استوانه ای و مغزی تولید می شوند که هر یک برای کاربری صنعتی در شرایطی خاص مورد استفاده قرار می گیرند. در حالی که پیچ آلن سر تخت اغلب بصورت خزینه و برای کاربری های غیر فلزی مانند اتصالات چوب مورد استفاده قرار می گیرد دو نوع پیچ آلن سر استوانه ای و آلن مغزی برای اتصالات فلزی در صنایع مورد استفاده قرار می گیرند.
پیچ آلن سر استوانه ای از اتصالات سنگین صنعتی محسوب شده و برای اتصالاتی با تنش کششی بالا مورد استفاده قرار می گیرد. این در حالی است که پیچ آلن سر تخت اغلب برای اتصالات با تنش کشی کمتر و ارتعاشات محدودتر مورد استفاده قرار می گیرد. در اتصال پیچ آلن سر استوانه ای گل پیچ بصورت کامل در بیرون سطح کار قرار می گیرد حال آنکه پیچ آلن مغزی بصورت کامل در داخل سطح کار قرار می گیرد.
اتصال پیچ آلن مغزی بدون بکارگیری مهره و واشر با آسیب پذیری بیشتری چه در برابر کشش و چه در برابر ارتعاش بوده حال آنکه اتصال پیچ آلن سر استوانه ای با بکارگیری مهره و واشر و اتصالی بسیار قدرتمند است. از این رو از پیچ های آلن مغزی در تجهیزات حساس و ماشین آلات پزشکی و آزمایشگاهی و همچنین در اتصالات ابزار آلات حساس و دقیق استفاده گسترده ای می شود. از همین روست که سایز های پیچ آلن مغزی از 1.4 میلیمتر شروع می شود.
پیچ آلن مغزی طبق استاندارد DIN913 با دنده های میلیمتری از نوع دنده درشت Coarse Thread تولید می شود. استاندارد DIN913 یک استاندارد ابعادی می باشد که به تبیین سایز جان پیچ، زوایا و پخی ها، نوع دنده و عمق و طول گام آن می پردازد و در مورد تنسایل، مشخصات مکانیکی و متریال بکار رفته در تولید پیچ آلن مغزی صحبتی نمی کند. با توجه به نواشتن گل، پیچ های آلن مغزی با استاندارد های عددی و جزئیات کمتری نسبت به پیچ های آن استوانه ای تولید می شوند. جدول زیر ابعاد استاندارد DIN913 را برای بخش های مختلف پیچ آلن مغزی نشان می دهد.
در این جدول L طول کل پیچ آلن مغزی، S ساز آچار آلن و در واقع سایز دهانه بالایی پیچ آلن مغزی، M قطر بیرونی و dp قطر پایینی در قسمت پخ خورده می باشد. عمق دهانه ورودی آچار آلن نیز در این استاندارد با حرف t مشخص شده است.
پیچ آلن مغزی از گرید های کم کربن یعنی گرید های آهنی 4.6 تولید شده تا گرید های فولادی خشکه گرید 8.8 و حتی گرید های پر کربن فولادی که با فراوانی کمتری در صنایع مورد استفاده قرار می گیرند. پر مصرف ترین گرید فولادی پیچ آلن مغزی کلاس 8.8 می باشد که با تنسایل مقاومت کششی 800 مگاپاسکال مورد استفاده قرار گرفته و اغلب دارای پوششی به رنگ مشکی مات بصورت فشفاته می باشد تا در برابر آب و رطوبت مقاومت محیطی مناسبی داشته باشد.
گرید های استنلس استیل پیچ آلن مغزی شامل گرید های A2 تولید شده از استیل گرید 304 و گرید A4 تولید شده از استنلس استیل 316 می باشد. هر دو گرید از پیچ آلن مغزی استیل دارای تنسایل مقاومت کششی برابر با 700 مگاپاسکال بوده و از نظر مکانیکی و حرارتی مقاومت یکسانی دارند. تفاوت این دو گرید از پیچ آلن مغزی استیل در وجود 2% عنصر فلزی مولیبدنیوم در ساختار گرید 316 از استیل می باشد که به نگیر شناخته شده و جذب آهنربا نیز نمی شود. از این رو مقاومت محیطی پیچ آلن مغزی استیل گرید A4 یا 316 بالاتر بوده و قیمت بالاتری نیز دارد.
